هیستومورفولوژی طحال،کبد و پانکراس قرقاول خزری

قرقاول متعلق به راسته ماکیان می‌باشند. اهمیت طحال و غدد مرکب کبد و پانکراس در بدن انسان، دام‌ها و پرنده‌های اهلی از سالیان قبل مشخص شده است و مطالعه اندام‌های طحال و غدد کبد و پانکراس در سایر پرندگان نیمه وحشی به ویژه بومی ایران مانند قرقاول می‌تواند برای سایر محققان مفید باشد. برای این تحقیق 10 عدد قرقاول نر و ماده به صورت تصادفی انتخاب و کبد، پانکراس و طحال آنها مورد مطالعه مورفولوژی قرار گرفت. از 3 پرنده نر و سه ماده، نمونه بافتی اخذ گردید و پس از آماده سازی به روش معمول، با روش هماتوکسیلین و ائوزین، رنگ‌آمیزی گردید. نتایج نشان داد که کبد در همه قرقاول‌ها  دارای  دو بخش یا لوب راست و چپ است. لوب چپ با یک بریدیگی به دو قطعه تقسیم می‌شد. کیسه صفرا به شکل یک گلابی کشیده تا لوله‌ای در سطح احشائی لوب راست از بخش میانی تا لبه خلفی این لوب قرار گرفته بود. طحال در قرقاول‌ها گلابی تا بیضی شکل، به‌رنگ قرمز قهوه‌‌ای بود که در بخش خلفی سطح احشایی لوب چپ کبد قرار داشت. پانکراس قرقاول‌ها اندامی طویل در فضای دو بازوی صعودی  و نزولی دوازدهه بود. با توجه به اتصال آن به دو بازوی دوازدهه، پانکراس به دو لوب پشتی و لوب تحتانی تقسیم می‌شد و ترشحات با دومجرا به انتهای دوزادهه صعودی تخلیه می‌گردید. بافت کبد را از بیرون کپسول گلیسون فرا می‌گرفت. به علت عدم نفوذ کامل تیغه‌های کپسول گلیسون به داخل پارانشیم کبد، لبوله شدن نسج نامشخص بود. پارانشیم را دستجات متراکمی از هپاتوسیت‌ها دو ردیفی تشکیل می‌داد. اپیتلیوم کیسه صفرا از نوع استوانه‌ای ساده و برخی نواحی استوانه‌ای شبه‌مطبق همراه با تعداد بسیار کمی سلول جامی بود. طحال را کپسول عضلانی همبندی، محصور ‌کرده بود. انشعابات ترابکولی از کپسول به داخل پارانشیم غده نفوذ نکرده بود. پارانشیم بافت پانکراس را از بیرون، کپسولی بسیار ظریف از بافت همبند سست می‌پوشاند. تیغه‌های بسیار ظریف و کوتاهی از کپسول به داخل غده نفوذ کرده و غده را به لبول‌های نامحسوسی تقسیم ‌می‌کرد. بخش درون‌ریز پانکراس را جزایر لانگرهانس الفا و بتا در اندازه‌های مختلف کوچک و بزرگ تشکیل می‌داد. نتایج حاصل نشان می‌دهد که آناتومی بافت کبد، طحال و پانکراس قرقاول نر و ماده تشابه زیادی با ماکیان دارد