توان داروهای گیاهی در درمان تریکومونیازیس پرندگان: مطالعه مروری

مقدمه: تریکومونیازیس پرندگان توسط یک تک‌یاخته‌ی تاژکدار به نام تریکوموناس گالینه به وجود آمده و اغلب بخش فوقانی دستگاه گوارش کبوتر و قمری را درگیر مینماید. اگرچه امروزه از داروی مترونیدازول به صورت گسترده برای درمان تریکومونیازیس پرندگان استفاده میشود، اما پتانسیل این دارو برای ایجاد اختلالات عصبی، سرطانزایی و همچنین بروز مقاومتهای دارویی، توجه محققان را به استفاده از داروهای جدید، مخصوصاً با منشاء گیاهی جلب کرده است. روشکار: طی این مطالعه مروری اثر درمانی گیاهان درمنه، ترخون، وامپی، سیر، اسپند، کاری، شمعدانی عطری، آویشن باغی، گیلاس سورینام و علف هرز سربز بر تریکومونیازیس پرندگان مورد مطالعه قرار گرفت. بحث و نتیجهگیری: بررسی‌های صورت گرفته نشان دادند اگرچه تمامی گیاهان مذکور دارای اثرات درمانی بر تریکومونیازیس پرندگان میباشند، اما گیاهان درمنه، اسپند و سیر دارای اثرات درمانی بیشتر و در برخی موارد قویتر از مترونیدازول هستند. کبوتران تیمار شده با درمنه با دوز mg/kg 25 طی 5 روز بهبود یافتند اما بهبودی آنان طی استفاده از مترونیدازول با همین دوز، 7 روز به طول انجامید. تصور میشود که اثرات ضد تک‌یاختهای گیاه درمنه، به وجود آلفا-توجون و اثرات مهاری آن بر گیرندههای گابا مرتبط باشد. مطالعات نشان دادهاند که در صورت استفاده از عصاره آبی سیر (mg/kg 200)، میتوان طی 5 روز به حذف کامل تروفوزوئیتها و بهبودی کامل پرندگان رسید؛ این در حالی است که درمان آنان با مترونیدازول (mg/kg 50)، 7 روز به طول انجامید. حداقل غلظت مهاری مترونیدازول و عصارهی آلکالوئیدی اسپند، طی 24 ساعت به ترتیب برابر است با μg/ml 50 و μg/ml 15. این امر نشان دهندهی اثر قوی عصاره اسپند در درمان تریکومونیازیس پرندگان است. اثر بخشی بالای گیاهان درمنه، سیر و اسپند در درمان تریکومونیازیس پرندگان، بیانگر توان بالای گیاهان دارویی به عنوان جایگزینی مناسب برای مترونیدازول میباشد. اگرچه استفاده گسترده از این گیاهان، نیازمند بررسیهای بیشتر است.