مقدمه: با وجودی که مغز کمتر از یک درصد از وزن بدن دامها را تشکیل می دهد، اما حدود 15-20 درصد از برون ده قلبی را دریافت می کند. در این نوشتار عروق خونرساننده به مغز و نیز نحوه توزیع عروق خونی و خونرسانی به مغز در دامهای اهلی، مورد بررسی می گیرد. روش کار: بر اساس منابع آناتومی،عروق خونرساننده به مغز و اجزای آن،در انسان و دامهای اهلی مشابهت دارند. بطور کلی سرخرگ های سبات داخلی راست و چپ و سرخرگ قاعده ای یا مهره ای که سرخرگی فرد می باشد مسئول خونرسانی به مغز و اجزای آن می باشند. دایره سرخرگی یا دایره ویلیس یک دایره عروقی است که در سطح پایینی مغز و در اطراف کیاسمااپتیک قرار دارد و خونرسانی یه مغز را انجام می دهد و هر سه سرخرگ سبات داخلی راست و چپ و مهره ای، درتشکیل دایره سرخرگی مشارکت دارند. بحث و نتیجه گیری: ترتیب قرارگیری شبکه عروقی در دایره ویلیس به گونه است که درصورت تنگی یا اختلال درخونرسانی یک سرخرگ، سرخرگ دیگری خونرسانی را انجام می دهد. سرخرگ های تشکیل دهنده دایره ویلیس در دامهای مختلف متفاوت است. در سگ سرخرگ سبات داخلی حدود دوسوم خونرسانی مخ را به عهده دارد و سرخرگ مهره ای قسمت خلفی مخ و بصل النخاع و ساقه مغز را خونرسانی می کند که با الگوی خونرسانی مغز انسان مشابهت دارد.در گوسفند وگربه سرخرگ سبات داخلی اهمیت کمتری پیدا میکند و سرخرگ ماگزیلاری در دایره ویلیس نقش دارد و بخش اعظم مخ و بصل النخاع را خونرسانی میکند و سرخرگ مهره ای تنها ساختارهای خلفی مخ و ساقه مغز را خونرسانی میکند. در گاو به دلیل وجود شاخه های متعدد ماگزیلاری و مهره ای هردو تمام مغز را خونرسانی کرده و مشخص کردن نواحی تغذیه کننده توسط هر کدام از عروق به تنهایی صورت نگرفته است.
)