مقدمه و هدف: سل یکی از بیماری های بسیار مهم در کبوتر است
که باعث ابتلا افرادی که ایمنی ضعیفی دارند، می شود. این بیماری یک عفونت مزمن است
که غالبا باعث ابتلا دستگاه گوارش می شود. تریکواپیتلیوما یا تومور سلول های پایه
یکی از تومورهای خوش خیم است که منشا آن کیست پر است. محل رویش پرهای اولیه و
ثانویه شایعترین محل برای رخداد این تومور است. تاکنون موردی از سل جلدی در کبوتر
گزارش نشده است. هدف از انجام این مطالعه ارزیابی هیستوپاتولوژیکی یک طوقه کبوتر
اهلی مبتلا به سل جلدی، کوکسیدیوز، عفونت سستودی و تریکواپیتلیوما در ایران است. مواد و روش کار: یک کبوتر ماده با
تاریخچه ای از اسهال آبکی سبز تا مدفوع منقطع، لاغری مفرط و تورم مفاصل خرگوشی و
لنگش به کلینیک ارجاع داده شد. به علت شدت جراحات و فلجی برگشت ناپذیر پرنده مذکور
کشته شد و یک کالبدگشایی کامل صورت پذیرفت. نمونه های بافتی جمع آوری شده در مایع
نگهدارنده (فرمالین بافر 2/7 درصد) ذخیره گردید و به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده
شد. در آزمایشگاه مقاطع بافتی میکروسکوپی براساس روش های بافت شناسی روتین تهیه و
با رنگ های هماتوکسیلین و ائوزین( HE)، پریودیک اسیدشیفت( PAS) و اسیدفست
زیل نلسون( ZN) رنگ آمیزی شدند. نتایج و بحث :یافته های
پاتولوژی، شامل بزرگ شدگی کبد، طحال و قلب بود. مایع اطراف قلب (2 میلی لیتر) نیز
افزایش یافته بود. روده ها پرخون و ادماتوز بودند. انگل راینتینا تتراگونا در روده
یافت شد. یک ندول کرم رنگ بیضی شکل (2×1 سانتیمتر) در ناحیه لگنی وجود داشت. در
ناحیه گردن 3 آبسه زرد کوچک در زیر جلد مشاهده شد. در نمای ریزبینی، ارتشاح شدید
تا ملایم سلول های تک هسته ای و ماکروفاژها در همه لایه های روده کوچک مشاهده شد.
ارگانیسم های کوکسیدیایی در سلول های روده وجود داشتند. در مغز استخوان دیوسلول ها
دیده شدند. در کبد، نکروز سلول های کبدی و هماتوپویزیس وجود داشت. رنگ آمیزی اسید
فست زیل نلسون نمونه های پوست، حضور باسیل های سل را مورد تائید قرار داد. در ندول
بیضی، سلول های اپیتلیوم مکعبی مطبق کیست شاخی شده را پوشانده بود که حکایت از
تومور تریکواپیتلیوما دارد. این مطالعه نشان می دهد که تحقیقات بیشتری بر روی
ضررهای اقتصادی عفونت های انگلی و سل در کبوترخانه های ایران نیاز است. این مطالعه
همچنین به پرورش دهندگان کبوتر توصیه می کند که با اقدامات بهداشتی در جهت کنترل
انگل ها و باکتری ها گام بردارند.
)